Euskotrenen Burdinbidearen Euskal Museoaren webgunea bere artxiboko dokumentu digitalizaturekin aberastu da. Dokumentu horiek ikertzaileen, ikasleen eta, azken batean, Euskadiko trenbideen historian interesa duten pertsona guztien eskura geratzen dira.
https://museoa.euskotren.eus/eu/archivo
Museoaren webgunera igotako dokumentuen artean, zalantzarik gabe aipagarrienetako bat Burdin Bideen Gazetak argitaratutako informazio guztien bilketa da, 1857 eta 1930 arteko trenbide-sektoreko erreferentziazko aldizkaria, Euskadiko trenbideei buruzkoa. Horrela, euskal trenbide-sareak hasiera-hasieratik izan duen bilakaerari jarraitu ahal zaio zehatz-mehatz, Iparraldeko eta Tuteratik Bilborako Konpainiekin, bai eta gerora lurraldeko bide estuko sare trinkoa garatu zuten enpresen eraketari ere. Azken finean, euskal trenbide-historia ikertu nahi dutenentzat funtsezko albiste-iturria da.
Trakzio elektrikoaren 125. urteurrena ospatzen den urtean, publiko egiten diren dokumentuak ere ageri dira ospakizun honetan; izan ere, horien artean José María García Lomas ingeniariak argitaratutako artikulu-bilduma bat dago, Iparraldeko Konpainiak Euskadin eta Katalunian 20ko hamarkadaren amaieran egindako elektrifikazioei buruzkoa. Horietan, zehatz-mehatz deskribatzen dira obra horietan erabilitako katenaria, azpiestazioak, hartuneak edo material motorra, horien artean Altsasutik Irunera artekoa, euskal bide zabaleko sarean egindako lehena.
Tren-industria
Euskal trenbide-industria garrantzitsuak ere badu bere lekua dokumentu horien artean, eta horien artean azpimarratzekoa da CAFek 1933an argitaratutako katalogo baten erreprodukzioa. Katalogo horretan agertzen da ordura arteko ekoizpenaren zati handi bat, baina baita beste produktu batzuk ere, hala nola nekazaritzako makinak, eta horiekin saiatu zen gainditzen 1929ko udazkenean New Yorkeko burtsaren crackaren ondoren planeta osoari eragin zion krisi ekonomiko larria. Era berean, Mariano de Corral bilbotar enpresak garatu eta patentatutako deskarga automatikoko toberei buruzko katalogo interesgarri bat igo da, egungo Amurrio Equipos Ferroviarios enpresaren aurrekaria, XX. mende hasierako euskal I+Dren isla.
Mugaz gaindiko dokumentuak
Euskadiko trenbidearen historia lurraldearen mugako izaerak baldintzatu du. Egoera horren isla gisa, interes handiko bi dokumentu igo dira museoaren webgunera: Lehena Iparraldeko Konpainiaren eta Iparraldeko Midi auzoaren arteko harremanak arautu zituen hitzarmena da, Bidasoaren bi aldeetako nazioarteko zerbitzuari erantzuteko. Bigarrena, "Topo" historikoa Frantziako Errepublikaren lurralderaino igarotzea arautzen duen espedientea da, orduan Iberiar penintsulako bide estuko nazioarteko trenbide bakarra eraiki baitzen, eta Europako kontinenteko hiru trenbide bakarretako bat.
Euskal Herriko eta Nafarroako trenbidea eta Urolako trenbidea
Bide metrikoko trenbide-sareak ere badu bere lekua dokumentu berri horien artean, eta azpimarratzekoa da Gasteiztik Lizarrara doan bere atalean, 1929an inauguratutako Vasco-Navarro trenbidearen eraikuntzaren memoria. Lanak amaitu ondoren, Alejando Mendizábal Peñak, bere ingeniariak, memoria oso bat idatzi zuen, linea honen xehetasun guztiak deskribatzen zituena. Horrela, irakurleak obren kostua, geltoki berezien diseinua, zubi eta tunel guztien kokapena eta luzera edo material motorraren eta atoian eramateko materialaren ezaugarriak ezagutu ahal izango ditu.
Burdinbidearen Euskal Museoak ezin du ahaztu desagertutako Urolako trenbide zaharraren instalazioetan dagoela. Horregatik, webgunera igotako dokumentuen artean, Ramón Cortázar arkitekto donostiar ospetsuak egindako proiektuen bilduma oso bat aurkezten da, lineako geltoki guztien diseinuarekin, estilo neovasco garbian eginak, batzuk baserrien arkitekturan inspiratuak, beste batzuk inguruko dorretxeetan. Gainera, Arana familiari eta Vicente Crespo epaileari eskainitako bi argazki-erakusketaren katalogoak ere igo dira, Azpeitian XIX. mendetik XX. mendera egindako aldaketan ateratako argazki zaharrenetako batzuk biltzen dituztenak.
Renfe eta miniaturazko trenak
Euskotreneko Burdinbidearen Euskal Museoaren artxiboa Euskal Herriko trenbidearen historian zentratzen bada ere, beste lurralde batzuetako dokumentu interesgarriak ere baditu. Lagin gisa, Renfe sareko zubi metalikoen inbentario interesgarri bat igo da webgunera, 1968an idatzia. Andaluziako Trenbideen sare zaharrean onartutako kargen “librete” interesgarria ere badago.
Miniaturazko trenak ere trenbidearen historiaren zati dira, eta Euskotreneko Burdinbidearen Euskal Museoaren artxiboan dute lekua. Euskadin mota horretako jostailuen fabrikatzaile bakanetako baten katalogoaren kopia erantsi zaio web orriari: “Invicta” Zarauztar enpresa, joan den mendeko berrogeita hamarreko eta hirurogeiko hamarkadetan HO eskalan hainbat eredu alemaniar erreproduzitu zituena.