Datorren astelehenean, otsailak 1, lehen tren-ibilgailuaren 125. urteurrena ospatzen da. Lurrunaren indarrak edo tiro-animalien oinarrizkoenek bultzatu beharrean, garai hartan berria zen energia bati esker mugitu zen: elektrizitatea. Hori dela eta, Eusko Jaurlaritzak eta Euskotren Sozietate Publikoaren Burdinbidearen Euskal Museoak ekitaldi honetan gertaera historiko horri buruz hainbat dibulgazio-ekintza jarriko dituzte abian, Bilbotik Santurtzirako tranbian, Espainian trakzio elektrikoa erabiltzen lehena izan baitzen.

Sei urte geroago, Euskotrenen DNAn dagoen beste enpresa bat, Bilbotik Durangorako eta Arratiarako tranbia, bere tranbiak modu guztiz ekologikoan mugitzen lehena izan zen, Garaiko eta Magunako jauzi hidroelektrikoen indarra erabili baitzuen. Ordura arte, gaur egungo enpresa ekoizle eta banatzaile handiak existitzen ez ziren garai batean, tranbia-elektrifikazio guztiek beren zentral sortzaileak ezarri zituzten lurrun-makinen bidez.

Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailak eta Euskotreneko Burdinbidearen Euskal Museoak 2021ean zehar sustatuko dituzten dibulgazio-ekintzen helburua da euskal gizarteari, eta are gehiago Trenbidearen Europako Urtearen ospakizunean, trenetan, metroetan eta tranbietan trakzio elektrikoak izan duen garrantzia eta hura garatzeko Euskadik izan duen zeregin aitzindaria gogoraraztea.

Euskotrenek, Eusko Jaurlaritzaren enpresa publiko bezala, Bilboko eta Gasteizko tranbia modernoen operadorea, Burdinbidearen Euskal Museoaren kudeatzailea eta herrialdeko lehen garraio mekaniko ekologikoaren oinordekoa den aldetik (Arratiako Tranbia izan zen bezala), honako gai hauei helduko dio mugikortasun jasangarriaren lehen 125 urte hauei dagokienez:

•    Euskadi aitzindaria mugikortasun elektrikoan: Lehen tranbia elektrikoa, 1896ko otsailaren 1ean. Gainera, 1897ko urriaren 29an, Gipuzkoako lehen tranbia elektrikoa jarri zen martxan: Donostiatik Errenteriarako tranbia.

•    Aitzindariak mugikortasun elektrikoan: Lehenengo tranbia ekologikoa, Bilbotik Durangora eta Arratiara (1902); eta hidroelektrizitatearen aldeko tranbia-apustua Donostiako hirian eta Donostiatik Tolosarako hiriartekoan (1903-1912).

•    Tren elektrikoen buruan: Lehen trenbide elektrikoa, Ulia mendia igotzen duena Donostian (1902); bigarren trenbide elektrikoa, Donostia eta Hernani lotzen dituena (1903); lehen teleferiko elektrikoa Espainian, Donostiako Ulia mendian (1907); Euskadiko lehen funikular elektrikoa Igeldo mendian (1912); trenbide elektriko berria Donostia eta Hendaia artean, "Topoa" (1912); Urolako trenbidearen inaugurazioa (1926); Bizkaiko lehen trenbide elektrikoa, Bilbotik Algortara (1928), Espainiako bi hiriburuen arteko trakzio elektrikoarekin lehen trenbidea (Bilbo eta Donostia, 1929an); trenbide zabaleko trenbide baten lehen elektrifikazioa, Irun iparraldeko konpainiatik Altsasura doan linearekin (1929); trakzio elektrikoa Arabara iritsi zen, Gasteiztik Lizarrara doan Vasco-Navarro trenbidearekin (1929). Euskadi liderra da trakzio elektrikoan, Espainian elektrifikazioen %39,5ekin (1903-1912 aldia). Gainera, "Topoaren" kasuan, Donostiako Amara eta Loiola geltokien arteko zatia, hasiera batean Donostiatik Hernanirako trenbidean zegoena, Espainiako trenbide-ibilbide elektrifikaturik zaharrena da, tentsioan 1903ko abuztuaren 2tik aurrera.
 
•    Tranbiatik trolebusera: Espainiako trolebusen lehen lerroak, Bilbon (1940); eta Donostiako trolebusak zerbitzuan jartzea (1948). Bizkaiko eta Gipuzkoako tranbia guztiak kentzea, beste herrialde batzuetan gertatu zen bezala (1940-1964 aldia).

•    Mugikortasun elektrikorako garai txarrak: Garraio publikoa bigarren mailan geratu zen, automobilaren garapen azkarra ikusita (XX. mendeko 60ko hamarkada); Bizkaiko eta Gipuzkoako tranbia guztiak kendu ziren, beste herrialde batzuetan gertatu zen bezala (1940-1964 aldia); eta trolebusak desagertu ziren Euskadin (1965-1978), eta diesel autobusek ordezkatu zituzten.

•    Garraio kolektibo, garbi eta eraginkorraren aldeko apustua: Eusko Trenbideak-Ferrocarriles Vascos, S.A. Sozietate Publikoa sortzea, autogobernua berreskuratzeari esker (1982); Bilboko metroaren inaugurazioa (1995); Bilboko tranbia berriaren inaugurazioa (2002); Gasteizko tranbiaren inaugurazioa (2008); eta Euskadiko lehen %100 autobus elektrikoa abian jartzea Donostian (2014).

Gaur egun, Euskadik munduko trenbide elektrikoen dentsitate handiena du, Suitzak soilik gainditzen duena. Gero eta garbiagoa eta eraginkorragoa den mugikortasun-alternatiba dakarten zerbitzuekin. Mugikortasun elektrikoa da alternatiba iraunkorrena. Eta garraiobiderik eraginkorrena, zalantzarik gabe, trenbidea da: Abiadura handia, merkantzia-trenak, aldirikoak, metroak edo tranbiak.

Arriola sailburuak efemeridearen garrantzia azpimarratu du, "Bere garaian aitzindaria izan zen eta gaur egun indar handia duen gertakari historikoa". "Euskadik mugikortasun iraunkorraren alde egiten duen apustua irmoa da, munduko tren elektrikoen dentsitate handiena dugu, Suitzak bakarrik gainditzen duena, eta zerbitzu horiek egunetik egunera mugikortasun alternatiba garbiagoa eta eraginkorragoa dira”.